ေမး-ေအာ႕အန္တယ္ဆိုတာဘာ ေၾကာင္႕ျဖစ္ရတာပါလဲ။
ေျဖ-အန္တာဟာ ႏွစ္မ်ိဳး ရွိပါတယ္။ အစာအိမ္ အူ လမ္းေၾကာင္း ထဲက မေကာင္း တာေတြ ကိုျပန္ စြန့္ထုတ္ တဲ႕ေကာင္းတဲ႕ အန္ ျခင္းရွိသလို အတြင္းေရာဂါတစ္ခုခုေၾကာင္႕ ျပန္အန္ထုတ္တဲ႕မေကာင္းတဲ႕ အေၾကာင္း လည္းရွိပါတယ္။ ဒီလိုအန္ဖို့ရာကို ဦး ေႏွာက္ထဲမွာရွိတဲ႕ MEDULLA ဆိုတဲ႕ အဂၤါေတြမွာအန္ျခင္းကိုျဖစ္ေစတဲ႕ ဗဟို ဌာနနဲ့ ေလလမ္းေၾကာင္း သြားရည္ ထြက္ ျခင္း၊ ေသြးေၾကာႏႈန္းမ်ား ကိုထိန္းခ်ဳပ္ထား ျခင္း စတာေတြနဲ့ ဆက္စပ္မႈရွိေနပါတယ္။
ေမး-ဘယ္လိုအေျခအေနမွာေအာ႕ အန္ျခင္းျဖစ္ရပါသလဲ။
ေျဖ- လိႈင္းမူးတာတို့ ကားမူးတာတို့ ျဖစ္တဲ႕Motion Sickness ေဆးဝါး ေသာက္သံုးလိုျဖစ္တဲ႕ အန္ျခင္း၊ ကင္ဆာ ေဆးေၾကာင္႕ျဖစ္တဲ႕အန္ျခင္း၊ ေမ႕ေဆးေပး လိုက္လို့အန္ျခင္း၊ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ ေအာ႕အန္ျခင္း၊ နားေရာဂါေၾကာင္႕ျဖစ္တဲ႕ အန္ျခင္းစတဲ႕အေၾကာင္းမ်ားစြာရွိပါတယ္။ ဝမ္းထဲကတစ္ခုခုမေကာင္ရင္ အန္ထုတ္ တာမ်ိဳးေတြျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ေမး-လိႈင္းမူးကားမူးျဖစ္တဲ႕ အန္ျခင္း ကိုဘယ္လိုကာကြယ္သင္႕သလဲ။
ေျဖ-အဲဒီလိုျဖစ္ရတာနားထဲမွာရွိတဲ႕ VESTIBULAR APPARATUS ကိုလံႈ႔ ေဆာ္မႈျပင္းထန္တဲ႕အတြက္ေၾကာင္႕ျဖစ္ ရပါတယ္။ အစာေတြကိုမ်ားမ်ားစားထား ရင္ပိုျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ခရီးမထြက္ခင္ ၁ နာရီႀကိဳတင္ၿပီး အအန္ေပ်ာက္ေဆး ကိုေသာက္ထားရင္ (၇၀) ရာခိုင္ႏႈန္းအန္ တာမျဖစ္ေတာ႕ပါ။ အန္တာစေနတဲ႕အခ်ိန္ မွာ ေသာက္ရင္အက်ိဳးမရွိပါ။ CINNARIZINE, CYCLTZINE PRO METHAZINE, DIMENHYDRINATE စတဲ႕ေဆးေတြကိုသံုးႏိုင္ပါ တယ္။ အေရးေပၚျဖစ္လွ်င္ အသားေဆး၊ အေရျပားေအာကထိုးေဆးစတာေတြကို သံုးပါတယ္။
ေမး-ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ေအာ႕အန္ ျခင္းကိုဘယ္လိုကာကြယ္ရပါသလဲ။
ေျဖ-ကိုယ္ဝန္ (၁၀-၁၁) ပတ္မွာ အဆိုးဆံုးျဖစ္တတ္ၿပီး (၁၃-၁၄) ပတ္ေလာက္မွာျပန္ေလ်ာ႕သြားတတ္ပါ တယ္။ ပ်ိဳ႔႐ံုသက္သက္ဆိုရင္ ကုသဖို့ မလိုေပမဲ႕ပိုဆိုးလာရင္ကုသမႈေပးရပါတယ္။ မနက္အိပ္ရာမထခင္မွာ အစာစားဖို့လိုပါ တယ္။ Promethazine ေဆးတိုက္ႏိုင္ပါ တယ္။ သိပ္ၿပီးအန္လာမယ္၊ အစာလည္း မစားေတာ႕ရင္ အဟာရဓာတ္ခ်ိဳ႔တဲ႕လာ တတ္တဲ႕အတြက္ အေၾကာေဆးထိုးတာတို့ ခ်ိတ္တာတို့လုပ္ဖို့လိုပါတယ္။
ေမး-ဘယ္လိုေဆးဝါးေတြက အန္ ျခင္းကိုျဖစ္ေစပါသလဲ
ေျဖ-ပိုးသတ္ေဆး။ မူးယစ္ေစတတ္ တဲ႕ေဆး DIGOXIN လံုးေဆး၊ ကင္ ဆာေဆးနဲ႔ NSAID လို့ေခၚတဲ႕စတီး႐ြိဳက္ မပါတဲ႕ အေရာင္က်အကိုက္ခဲေပ်ာက္ ေဆးေတြျဖစ္ပါတယ္။
ေမး-တစ္ျခားဘယ္လိုအေျခအေန ေတြမွာေရာ ေအာ႕အန္ျခင္းျဖစ္တတ္ပါ သလဲ။
ေျဖ-ဦးေႏွာက္အေျမႇးပါးေရာင္ေရာဂါ၊ ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ေရာဂါ၊ ဆီးခ်ိဳအဆိပ္ တက္ျခင္း၊ ေသြးထဲမွာ ယူရီးယားဓာတ္ မ်ားေနျခင္း၊ ျပင္းထန္စြာနာက်င္ျခင္း (ဥပမာ-ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းျခင္း) အရက္မူးလြန္ျခင္း၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ၊ အူ အတက္ေရာင္ေရာဂါ၊ သည္းေျခအိတ္ ေရာင္ေရာဂါ၊ မုန့္ခ်ိဳအိတ္ေရာင္ေရာဂါ၊ အူ လမ္းေၾကာင္းပိတ္ေရာဂါ အစာအိမ္အနာ၊ အစာအိမ္ကင္ဆာ၊ အသည္းေရာင္ေရာဂါ၊ ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုးဝင္ျခင္းစတာေတြမွာ လည္း ေအာ႕အန္တတ္ပါတယ္။
ေမး-ဦးေခါင္းထိခိုက္ဒဏ္ရာရသူ ေတြမွာ ေအာ႕အန္တတ္ပါသလား။
ေျဖ-ဦးေခါင္းဒဏ္ရာမျပင္းထန္ရင္ ေတာ႕မအန္တတ္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ႕ ဒဏ္ရာ ျပင္းထန္လို့ ဦးေခါင္းထဲမွာ ေသြးယိုစီးေန ၿပီဆိုရင္ အန္တတ္ပါတယ္။ ႐ိုး႐ိုးတစ္ျခား အေၾကာင္းေၾကာင္႕ အန္တဲ႕ပံုစံနဲ့ေတာ႕ မတူပါဘူး။ သူက ထိုးထို္းၿပီးအန္ျခင္းသ (PROJECTILE VOMITING) ျဖစ္ပါ တယ္။ ဒါေၾကာင္႕ဦးေခါင္းဒဏ္ရာရွိသူေတြ ကို ထိုးအန္ျခင္းျဖစ္လွ်င္ ေဆး႐ံုကို ခ်က္ ခ်င္းျပန္လာျပပါဆိုတာကို ဆရာဝန္ေတြ က လူနာေတြကို မွာၾကားရျခင္းျဖစ္ပါ တယ္။
ေမး-ေမ႕ေဆးထံုေဆးေပးေတာ႕မဲ႕လူ နာေတြကို ႀကိဳတင္ၿပီး အစာမစားဖို့လုပ္ ၾကပါတယ္။ အဲဒါကိုသိလိုပါတယ္။
ေျဖ-ေမ႕ေဆး၊ ထံုေဆးေတြက ပ်ိဳ႔ ျခင္း၊ အန္ျခင္းျဖစ္ေစတတ္တာရယ္။ မူးေဝျခင္းျဖစ္ေစတတ္တာရယ္ေၾကာင္႕ ေမ႕ေဆး၊ ထံုေဆးမေပးခင္ႀကိဳတင္ၿပီး အစားအေသာက္ျဖတ္ထားဖို့လိုပါတယ္။ ခြဲစိတ္ေနတုန္းေအာ႕အန္ရင္ ပက္လက္ အေနအထားကျဖစ္ေနတဲ႕အန္ဖက္ဆိုၿပီး ေလလမ္းေၾကာင္းပိတ္ေသေစတတ္ပါ တယ္။
ေမး-သတိလစ္ေနတဲ႕သူ (အရက္ ေၾကာင္႕ျဖစ္ျဖစ္၊ ေရာဂါေၾကာင္႕ျဖစ္ျဖစ္၊ ေအာ႕အန္ေနရင္ဘယ္လိုလုပ္သင္႕ပါသလဲ)
ေျဖ-သတိလစ္ေနတဲ႕သူျဖစ္တဲ႕အ တြက္လူနာကိုေဘးဘက္သို့ေဆာင္းၿပီး ေခါင္းကို အနိမ္႕ပိုင္းမွာထားၿပီး ျခင္း (ေခါင္းအံုးျဖင္႕မအံုးရ) ျဖင္႕ အန္ဖက္ေတြ ေလလမ္းေၾကာင္းထဲမဝင္ေအာင္ကာကြယ္ ထားရပါမယ္
ေျဖ-အန္တာဟာ ႏွစ္မ်ိဳး ရွိပါတယ္။ အစာအိမ္ အူ လမ္းေၾကာင္း ထဲက မေကာင္း တာေတြ ကိုျပန္ စြန့္ထုတ္ တဲ႕ေကာင္းတဲ႕ အန္ ျခင္းရွိသလို အတြင္းေရာဂါတစ္ခုခုေၾကာင္႕ ျပန္အန္ထုတ္တဲ႕မေကာင္းတဲ႕ အေၾကာင္း လည္းရွိပါတယ္။ ဒီလိုအန္ဖို့ရာကို ဦး ေႏွာက္ထဲမွာရွိတဲ႕ MEDULLA ဆိုတဲ႕ အဂၤါေတြမွာအန္ျခင္းကိုျဖစ္ေစတဲ႕ ဗဟို ဌာနနဲ့ ေလလမ္းေၾကာင္း သြားရည္ ထြက္ ျခင္း၊ ေသြးေၾကာႏႈန္းမ်ား ကိုထိန္းခ်ဳပ္ထား ျခင္း စတာေတြနဲ့ ဆက္စပ္မႈရွိေနပါတယ္။
ေမး-ဘယ္လိုအေျခအေနမွာေအာ႕ အန္ျခင္းျဖစ္ရပါသလဲ။
ေျဖ- လိႈင္းမူးတာတို့ ကားမူးတာတို့ ျဖစ္တဲ႕Motion Sickness ေဆးဝါး ေသာက္သံုးလိုျဖစ္တဲ႕ အန္ျခင္း၊ ကင္ဆာ ေဆးေၾကာင္႕ျဖစ္တဲ႕အန္ျခင္း၊ ေမ႕ေဆးေပး လိုက္လို့အန္ျခင္း၊ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ ေအာ႕အန္ျခင္း၊ နားေရာဂါေၾကာင္႕ျဖစ္တဲ႕ အန္ျခင္းစတဲ႕အေၾကာင္းမ်ားစြာရွိပါတယ္။ ဝမ္းထဲကတစ္ခုခုမေကာင္ရင္ အန္ထုတ္ တာမ်ိဳးေတြျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ေမး-လိႈင္းမူးကားမူးျဖစ္တဲ႕ အန္ျခင္း ကိုဘယ္လိုကာကြယ္သင္႕သလဲ။
ေျဖ-အဲဒီလိုျဖစ္ရတာနားထဲမွာရွိတဲ႕ VESTIBULAR APPARATUS ကိုလံႈ႔ ေဆာ္မႈျပင္းထန္တဲ႕အတြက္ေၾကာင္႕ျဖစ္ ရပါတယ္။ အစာေတြကိုမ်ားမ်ားစားထား ရင္ပိုျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ခရီးမထြက္ခင္ ၁ နာရီႀကိဳတင္ၿပီး အအန္ေပ်ာက္ေဆး ကိုေသာက္ထားရင္ (၇၀) ရာခိုင္ႏႈန္းအန္ တာမျဖစ္ေတာ႕ပါ။ အန္တာစေနတဲ႕အခ်ိန္ မွာ ေသာက္ရင္အက်ိဳးမရွိပါ။ CINNARIZINE, CYCLTZINE PRO METHAZINE, DIMENHYDRINATE စတဲ႕ေဆးေတြကိုသံုးႏိုင္ပါ တယ္။ အေရးေပၚျဖစ္လွ်င္ အသားေဆး၊ အေရျပားေအာကထိုးေဆးစတာေတြကို သံုးပါတယ္။
ေမး-ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ေအာ႕အန္ ျခင္းကိုဘယ္လိုကာကြယ္ရပါသလဲ။
ေျဖ-ကိုယ္ဝန္ (၁၀-၁၁) ပတ္မွာ အဆိုးဆံုးျဖစ္တတ္ၿပီး (၁၃-၁၄) ပတ္ေလာက္မွာျပန္ေလ်ာ႕သြားတတ္ပါ တယ္။ ပ်ိဳ႔႐ံုသက္သက္ဆိုရင္ ကုသဖို့ မလိုေပမဲ႕ပိုဆိုးလာရင္ကုသမႈေပးရပါတယ္။ မနက္အိပ္ရာမထခင္မွာ အစာစားဖို့လိုပါ တယ္။ Promethazine ေဆးတိုက္ႏိုင္ပါ တယ္။ သိပ္ၿပီးအန္လာမယ္၊ အစာလည္း မစားေတာ႕ရင္ အဟာရဓာတ္ခ်ိဳ႔တဲ႕လာ တတ္တဲ႕အတြက္ အေၾကာေဆးထိုးတာတို့ ခ်ိတ္တာတို့လုပ္ဖို့လိုပါတယ္။
ေမး-ဘယ္လိုေဆးဝါးေတြက အန္ ျခင္းကိုျဖစ္ေစပါသလဲ
ေျဖ-ပိုးသတ္ေဆး။ မူးယစ္ေစတတ္ တဲ႕ေဆး DIGOXIN လံုးေဆး၊ ကင္ ဆာေဆးနဲ႔ NSAID လို့ေခၚတဲ႕စတီး႐ြိဳက္ မပါတဲ႕ အေရာင္က်အကိုက္ခဲေပ်ာက္ ေဆးေတြျဖစ္ပါတယ္။
ေမး-တစ္ျခားဘယ္လိုအေျခအေန ေတြမွာေရာ ေအာ႕အန္ျခင္းျဖစ္တတ္ပါ သလဲ။
ေျဖ-ဦးေႏွာက္အေျမႇးပါးေရာင္ေရာဂါ၊ ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ေရာဂါ၊ ဆီးခ်ိဳအဆိပ္ တက္ျခင္း၊ ေသြးထဲမွာ ယူရီးယားဓာတ္ မ်ားေနျခင္း၊ ျပင္းထန္စြာနာက်င္ျခင္း (ဥပမာ-ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းျခင္း) အရက္မူးလြန္ျခင္း၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ၊ အူ အတက္ေရာင္ေရာဂါ၊ သည္းေျခအိတ္ ေရာင္ေရာဂါ၊ မုန့္ခ်ိဳအိတ္ေရာင္ေရာဂါ၊ အူ လမ္းေၾကာင္းပိတ္ေရာဂါ အစာအိမ္အနာ၊ အစာအိမ္ကင္ဆာ၊ အသည္းေရာင္ေရာဂါ၊ ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုးဝင္ျခင္းစတာေတြမွာ လည္း ေအာ႕အန္တတ္ပါတယ္။
ေမး-ဦးေခါင္းထိခိုက္ဒဏ္ရာရသူ ေတြမွာ ေအာ႕အန္တတ္ပါသလား။
ေျဖ-ဦးေခါင္းဒဏ္ရာမျပင္းထန္ရင္ ေတာ႕မအန္တတ္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ႕ ဒဏ္ရာ ျပင္းထန္လို့ ဦးေခါင္းထဲမွာ ေသြးယိုစီးေန ၿပီဆိုရင္ အန္တတ္ပါတယ္။ ႐ိုး႐ိုးတစ္ျခား အေၾကာင္းေၾကာင္႕ အန္တဲ႕ပံုစံနဲ့ေတာ႕ မတူပါဘူး။ သူက ထိုးထို္းၿပီးအန္ျခင္းသ (PROJECTILE VOMITING) ျဖစ္ပါ တယ္။ ဒါေၾကာင္႕ဦးေခါင္းဒဏ္ရာရွိသူေတြ ကို ထိုးအန္ျခင္းျဖစ္လွ်င္ ေဆး႐ံုကို ခ်က္ ခ်င္းျပန္လာျပပါဆိုတာကို ဆရာဝန္ေတြ က လူနာေတြကို မွာၾကားရျခင္းျဖစ္ပါ တယ္။
ေမး-ေမ႕ေဆးထံုေဆးေပးေတာ႕မဲ႕လူ နာေတြကို ႀကိဳတင္ၿပီး အစာမစားဖို့လုပ္ ၾကပါတယ္။ အဲဒါကိုသိလိုပါတယ္။
ေျဖ-ေမ႕ေဆး၊ ထံုေဆးေတြက ပ်ိဳ႔ ျခင္း၊ အန္ျခင္းျဖစ္ေစတတ္တာရယ္။ မူးေဝျခင္းျဖစ္ေစတတ္တာရယ္ေၾကာင္႕ ေမ႕ေဆး၊ ထံုေဆးမေပးခင္ႀကိဳတင္ၿပီး အစားအေသာက္ျဖတ္ထားဖို့လိုပါတယ္။ ခြဲစိတ္ေနတုန္းေအာ႕အန္ရင္ ပက္လက္ အေနအထားကျဖစ္ေနတဲ႕အန္ဖက္ဆိုၿပီး ေလလမ္းေၾကာင္းပိတ္ေသေစတတ္ပါ တယ္။
ေမး-သတိလစ္ေနတဲ႕သူ (အရက္ ေၾကာင္႕ျဖစ္ျဖစ္၊ ေရာဂါေၾကာင္႕ျဖစ္ျဖစ္၊ ေအာ႕အန္ေနရင္ဘယ္လိုလုပ္သင္႕ပါသလဲ)
ေျဖ-သတိလစ္ေနတဲ႕သူျဖစ္တဲ႕အ တြက္လူနာကိုေဘးဘက္သို့ေဆာင္းၿပီး ေခါင္းကို အနိမ္႕ပိုင္းမွာထားၿပီး ျခင္း (ေခါင္းအံုးျဖင္႕မအံုးရ) ျဖင္႕ အန္ဖက္ေတြ ေလလမ္းေၾကာင္းထဲမဝင္ေအာင္ကာကြယ္ ထားရပါမယ္
0 comments:
Post a Comment