တုိင္းရင္းေဆး က႑ (ေတာဆီးျဖဴပင္)

စာဖတ္ ပရိသတ္ မ်ား ဖတ္႐ႈ ေလ့လာ ႏိုင္ေစရန္ တိုင္းရင္း ေဆးဝါး ေဖာ္စပ္ ရာတြင္ အသံုးဝင္ သည့္ ေဆးဖက္ဝင္အပင္မ်ားအေၾကာင္းကို Health Digest က်န္းမာေရးႏွင့္ ေဆးပညာဂ်ာနယ္တြင္ စဥ္ဆက္မျပတ္ ေရးသားေဖာ္ျပခဲ့ရာ ယခုအပတ္ ဖတ္စရာ မွတ္စရာသိစရာ အျဖစ္ ဤ ေဆာင္းပါးကို ေရးသားတင္ျပထား ပါသည္။ စာေရးသူ မွီတင္းေနထိုင္ရာ ႏိုင္ငံတြင္ သဘာဝေပါက္ ေဆးဖက္ ဝင္အပင္မ်ားစြာသည္ ရာသီအလိုက္ ေပါက္ေရာက္ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ အခ်ိဳ႕အခ်ိဳ႕ေသာ အပင္မ်ား၏ ေဆး ဖက္ဝင္ အာနိသင္မ်ားကို လူတို႔ သတိမျပဳမိျဖစ္ေနၾကသည္ကို ေတြ႔ရွိ ေနရပါသည္။ ထိုအပင္မ်ားထဲမွ ေတာင္ဆီးျဖဴပင္အေၾကာင္းကို ေဖာ္ ျပလိုက္ရပါသည္။ ျမန္မာျပည္တြင္ ေျမဆီးျဖဴ၊ ေတာဆီးျဖဴ၊ ေတာင္ဆီးျဖဴအမည္ မ်ားႏွင့္ ထင္ရွားသည္။ အဂၤလိပ္ အမည္မွာ Phyllantia ျဖစ္သည္။ မိုးရာသီတြင္ အေလ့က်ေပါက္၍ မိုး ရာသီကုန္ဆံုးလွ်င္ အလိုအေလ်ာက္ ေသဆံုးကုန္တတ္ၾကပါသည္။ အပင္၏ အသြင္အမ်ိဳးအစားမ်ားမွာ ေျမဆီး ျဖဴအနီေရာင္၊ ေျမဆီးျဖဴ အျဖဴေရာင္၊ ႐ိုး႐ိုးေျမဆီးျဖဴႏွင့္ ေျမဆီးျဖဴအႀကီးဟူ၍ ျဖစ္ပါသည္။
တုိင္းရင္းေဆး၀ါးအသုံး
ျမန္မာႏိုင္ငံ တိုင္းရင္းေဆး ပညာရွင္မ်ားက ေတာင္ဆီးျဖဴပင္ကို အသည္းေရာင္အသားဝါေရာဂါ၊ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ တို႔တြင္ အာနိသင္ရွိေၾကာင္းကို အသိ အမွတ္ျပဳထားၿပီးျဖစ္ပါသည္။
အပင္ထြက္ ဓာတု ျဒပ္စင္မ်ား
Phytochemical
ေဆးသိပၸံပညာရွင္မ်ား၏ ေတြ႕ရွိ ခ်က္မ်ားအရ အဆိုပါအပင္တြင္ Phytochemical ဓာတုျဒပ္စင္မ်ား ျဖစ္ေသာ Niranthin, Nirteralin, Phylanthine, Hypohlyllanthine တို႔ပါဝင္ေၾကာင္း ေတြ႔ရွိထားၾကပါ သည္။ ေသြးေပါင္ခ်ိန္က်ဆင္းေစေသာ အာနိသင္ရွိေၾကာင္း သိရွိရပါသည္။
စမ္းသပ္ ေဆး၀ါးေဗဒ
သိပၸံနည္းက် ေလ့လာသုေတ သနျပဳထားခ်က္ တစ္ရပ္အရ အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီပိုးဗိုင္းရပ္စ္ ကို ဆန္႔က်င္ေသာအာနိသင္၊ ေသြး တြင္းသၾကားဓာတ္က်ေစေသာ အာနိ သင္၊ ပဋိဇီဝအာနိသင္၊ ဆီးေက်ာက္ ကိုေပ်ာ္ေစေသာ အစြမ္းသတၲိမ်ား ရွိေၾကာင္း ေတြ႔ရပါသည္။ ဤ အခ်က္မ်ားသည္ ေတာင္ဆီးျဖဴပင္ Phyllanthus Niruri Linn ၏ ဂုဏ္သတၲိပင္ျဖစ္ပါသည္။ စာဖတ္ ပရိသတ္မ်ားကို သိရွိေစႏိုင္ရန္ ေျမဆီး ျဖဴ၏ ေဆးဖက္ဝင္ပံုမ်ားကို ဆက္ လက္၍ ေဖာ္ျပပါမည္။
ေျမဆီးျဖဴ
Phyllanthus Niruri Linn
ျမန္မာ့ေဆးက်မ္းအဆုိ
ျမန္မာ့ေဆးဝါးအျဖစ္ အသံုးျပဳ ရာတြင္ ပၪၥငါးပါးကို သံုးစြဲရပါသည္။ ေဆးဝါး အာနိသင္မ်ားမွာ ခ်ဥ္၊ ဖန္၊ ခါးေသာ အရသာရွိ၍ ေအးေသာ သတၲိရွိပါသည္။ ဝိပါကမွာ စပ္ပါသည္။ အစာကို ေၾကေစျခင္း၊ ႏႈတ္ကိုၿမိန္ေစ ျခင္း၊ အဆိပ္ကိုႏိုင္ေစ၍ ေလကို သက္ေစႏိုင္သည္။ သည္းေျခႏွင့္ သည္းေျခေဒါသကို ႏိုင္သည္။ ေသြးအန္ေသြးက်၊ ေရငတ္ေခ်ာင္းဆိုး၊ ဝါသင့္နာ၊ ပန္းနာေရာဂါ၊ ခယ႐ုပ ေရာဂါ၊ ႏူနာ၊ အဆိပ္သင့္ျခင္း၊ ႀကိဳ႕ ထိုးျခင္း၊ ထိခိုက္ဒဏ္ရာတို႔ကို သက္ သာ ေပ်ာက္ကင္းေစႏိုင္ပါသည္။
တုိင္းရင္းေဆးဝါးအသုံး
ျမန္မာႏိုင္ငံ တိုင္းရင္းေဆးဆရာ ႀကီးမ်ားက ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ၊ အသည္းေရာင္ေရာဂါ၊ အသားဝါေရာဂါတို႔ကို ကုသရာတြင္ ဤေဆးပင္ကို အသံုးျပဳၾကပါသည္။
အပင္ထြက္ ဓာတု ျဒပ္စင္မ်ား
Phytochemical
အဆိုပါ အပင္အား သုေတသန ျပဳ ေလ့လာရာတြင္ ေအာက္ပါျဒပ္စင္ မ်ားပါဝင္ေၾကာင္းကို သုေတသနမွတ္ တမ္းအရ သိရွိရပါသည္။ Bitter Substance ႏွင့္ Alkaloid ပင္ျဖစ္ ပါသည္။
စမ္းသပ္ဓါတုေဗဒ
သုေတသီမ်ား၏ သုေတသန ျပဳခ်က္မ်ားအရ ဗက္တီးရီးယားပိုးကို ေသေစႏိုင္ေသာ အာနိသင္ႏွင့္ ဝမ္း ေပ်ာ့ေစေသာ အာနိသင္ရွိျခင္းတို႔ကို ေတြ႔ရွိရသည္။
ကေလး အိပ္မေပ်ာ္
ေျမဆီးျဖဴအျမစ္ကို သန္႔စင္ ေအာင္ေဆးေၾကာကာ ျပဳတ္ေဆး ရည္နည္းအတိုင္း ျပဳတ္၍ ရရွိလာ ေသာ ေဆးရည္ထဲတြင္ သၾကား အနည္းငယ္မွ်ကိုထည့္၍ အိပ္မေပ်ာ္ ေသာကေလးကို တိုက္ေကြ်းေပးျခင္း ျဖင့္ ကေလးသည္ ညဘက္တြင္ အိပ္ေပ်ာ္ေစႏိုင္ပါသည္။
ဆီးလမ္းေၾကာင္းတြင္ျဖစ္တတ္ေသာ ေရာဂါမ်ား
ဆီးလမ္းေၾကာင္း ေရာဂါမ်ားျဖစ္ သည့္ ကိုယ္ေရဝါေရာဂါ၊ ေရဖ်ဥ္းေရာ ဂါ၊ ေညာင္းက်ေရာဂါ၊ဆီးေရာဂါ၊ ေသြးဝမ္းေရာဂါ၊ ဆီးေသြးပါေသာ ေရာဂါ၊ ဆီးနည္းေသာေရာဂါမ်ားကို အိမ္တြင္းကုသနည္းမွာ ေျခာက္ေသြ႕ ေအာင္ လွန္းထားေသာ ေျမဆီးျဖဴ ရြက္ကို ျပဳတ္ေဆးရည္အျဖစ္ အသံုး ျပဳႏိုင္ပါသည္။ အသားဝါေရာဂါကုသုသုသနည္္းး လတ္ဆတ္ေသာ ေျမဆီးျဖဴ ပၪၥငါးပါးကို သန္႔စင္ေစရန္ ေဆး ေၾကာၿပီး ေနပူလွန္းအေျခာက္ခံကာ ျပဳတ္၍ရေသာအရည္ကို ေဆးခ်ိန္ အတိုင္းေသာက္ေပးျခင္းျဖင့္္ ဝါသင့္ နာဟုေခၚေသာ အသားဝါေရာဂါကို သက္သာေစႏိုင္ပါသည္။ ဤေဆး နည္းမွာ ေရာဂါကုသေဆးေကာင္း တစ္လက္ပင္ျဖစ္ပါသည္။
ေရဖ်ဥ္းေရာဂါႏွင့္ ဆီးေရာဂါ
သန္႔စင္ထားေသာ ေျမဆီးျဖဴပင္ ပၪၥငါးပါးကို ျပဳတ္ေဆးရည္ စံခ်ိန္ အတိုင္းျပဳတ္၍ လူႀကီးေဆးတစ္ခြက္စာ ပမာဏအျဖစ္ ဟင္းစားစတီးဇြန္း တစ္ဇြန္းစာကို တိုက္ေကြ်းေပးႏိုင္ပါ သည္။ ေလးနာရီတစ္ႀကိမ္က် တိုက္ ေကြ်းေပးႏိုင္ပါသည္။ ဆီးႏွင့္ ပတ္ သက္ေသာ ေရာဂါမ်ားတြင္ အသံုးျပဳ ႏိုင္ေသာ ေဆးနည္းတစ္လက္ျဖစ္ပါ သည္။
ျပည္တူလာသေရာဂါ
ေျမဆီးျဖဴ ပၪၥငါးပါးကို သန္႔စင္ ေစၿပီး အမႈန္႔တစ္ဆ၊ သၾကားတစ္ဆ၊ ဇီရာမႈန္႔တစ္ဆတို႔ကို ေရာစပ္ပါ။ လူႀကီးေဆးတစ္ခြက္စာ ပမာဏအျဖစ္ လက္ဖက္ရည္ဇြန္းတစ္ဇြန္းစာကို တိုက္ ေကြ်းရပါမည္။ နံနက္တစ္ႀကိမ္ ေန႔ လယ္တစ္ႀကိမ္၊ ညတစ္ႀကိမ္ တိုက္ ေကြ်းျခင္းျဖင့္ ျပည္တူလာသေရာဂါ အတြက္ အသံုးဝင္ေစႏိုင္ပါသည္။
အသည္းႏွင့္ ပတ္သက္ေသာေရာ၈ါ
ေတာင္ဆီးျဖဴႏွင့္ ေျမဆီးျဖဴ သည္ အသည္းႏွင့္ပတ္သက္၍ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ သုေတသနျပဳကုသ ရာတြင္ ထိေရာက္မႈကို ေပးေဆာင္ ေစႏိုင္ေၾကာင္းကို တိုင္းရင္းေဆးဖက္ ဝင္ အာနိသင္ရွိ စာတမ္းတြင္ အတည္ ျပဳ ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ေဆးဝါးအျဖစ္ အသံုးျပဳရာတြင္ ေျမဆီးျဖဴပင္ ပၪၥ ငါးပါးကို ေရျဖင့္ သန္႔စင္ၿပီး အမႈန္႔ ေထာင္း၍ လက္ဖက္ရည္ဇြန္းတစ္ဇြန္း စာကို တိုက္ေကြ်းေပးႏိုင္ပါသည္။ နံနက္ တစ္ႀကိမ္၊ ေန႔လယ္တစ္ႀကိမ္၊ ညတစ္ႀကိမ္ အသံုးျပဳေပးျခင္းအားျဖင့္ အသည္းႀကီးျခင္း၊ အသည္းေရာင္ အသားဝါေရာဂါ၊ အသည္းအဆီဖံုး ျခင္းတို႔ကို သက္သာေပ်ာက္ကင္းေစ ႏိုင္ပါသည္။ ဆီးပူေညာင္းက်ေရာဂါႏွင့္ အသားဝါေရာဂါတြင္လည္း အသံုးျပဳ ႏိုင္ပါေၾကာင္းကို ေရးသားတင္ျပလိုက္ ရပါသည္။