နာတာရွည္ အဆုတ္ပြ ေလျပြန္က်ဥ္းေရာဂါ

နာတာရွည္အဆုတ္ပြ ေလျပြန္က်ဥ္းေရာဂါ ဆိုတာကအဆုတ္ ေလျပြန္ေတြ ေရာင္ ရမ္းၿပီး ေလ အိတ္ေလး ေတြ ေဖာင္းပြေနတဲ့ တခ်ိဳ႕ေသာ နာတာရွည္ ပန္းနာရင္က်ပ္ေရာဂါ (Chronic Bronchitis Emphysema) အားလံုးကို ၿခံဳငံု ၿပီး ေခၚတာပါ။ နာတာရွည္ အဆုတ္ပြေလျပြန္ က်ဥ္းေရာဂါ ျဖစ္ပြားရတဲ့ အေၾကာင္းရင္း ေတြက ေဆးလိပ္ေသာက္ သံုးတာ၊ ေလာင္စာေငြ႕ေတြျဖစ္တဲ့ မီးခိုးေငြ႕၊ ထင္း မီးေသြးေငြ႕၊ ဓာတ္ဆီ၊ ေရနံဆီ၊ ဒီဇယ္၊ မီးေလာင္ရာက ထြက္လာတဲ့ အေငြ႕ေတြ၊ အိပ္ေဇာပိုက္က ထြက္တဲ့ အေငြ႕ေတြကို ႐ွဴ႐ွိဳက္မိတာ၊ အိမ္တြင္း၊ အိမ္ျပင္ေလထု ညစ္ညမ္းတာ၊ ကူးစက္တတ္တဲ့ေရာဂါ ေတြျဖစ္ပြားတာ၊ လူမႈစီးပြားေရး နိမ့္က် တာေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားႏိုင္ပါတယ္။ ကမၻာေပၚမွာ လူေပါင္း သန္း ၈၀ ေလာက္က နာတာရွည္အဆုတ္ပြေလ ျြပန္က်ဥ္းေရာဂါကို ခံစားေနရပါတယ္။ ကမၻာ့လူဦးေရရဲ႕ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ ျဖစ္ပြား ေနၿပီး ၂၀၂၀ ျပည့္ႏွစ္မွာ တတိယအျဖစ္ အမ်ားဆံုး ေရာဂါျဖစ္လာလိမ့္မယ္လို႔ ခန္႔ မွန္းထားပါတယ္။ ဒီေရာဂါ အမ်ားဆံုးျဖစ္ ပြားတတ္သူ ေတြကေတာ့ ေဆးလိပ္ေသာက္သံုးသူ ေတြမွာ အမ်ားဆံုး ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။ ကိုယ္တိုင္ေဆး လိပ္ မေသာက္ ရင္ေတာင္ အတူေနတဲ့ မိသားစုဝင္ တစ္ဦးဦး ဒါမွမ ဟုတ္ အိမ္ေထာင္ ဖက္က ေဆးလိပ္ ေသာက္ ရင္လည္း အတူေနသူေတြမွာ ေဆးလိပ္ေငြ႕ကို ႐ွဴ႐ွိဳက္ရတာေၾကာင့္ နာတာရွည္ အဆုတ္ပြေလျပြန္ က်ဥ္းေရာဂါ ျဖစ္တတ္ ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အမ်ိဳး သမီးေတြ ေဆးလိပ္မေသာက္ေပမယ့္ အိမ္မွာ ထင္း၊ မီးေသြးေတြနဲ႔ ထမင္း၊ ဟင္းခ်က္ျပဳတ္ခ်ိန္မွာ ကာဗြန္မိုေနာက္ ဆိုက္ဓာတ္ေငြ႕ေတြ ႐ွဴ႐ွိဳက္မိတာေၾကာင့္ လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ေတာင္ေပၚေဒသ အရမ္းေအးတဲ့ ေနရာ ေတြမွာ အိမ္က အလံုပိတ္ျဖစ္ေနတာ ေၾကာင့္ အေငြ႕ေတြက အျပင္ကို မထြက္ ဘဲ အိမ္ထဲမွာပဲ ရွိေနတာေၾကာင့္ အဲဒီ အေငြ႕ေတြကို ႐ွဴ႐ွိဳက္ရလို႔ ျဖစ္ႏိုင္ပါ တယ္။ ေရာဂါ လကၡဏာေတြ ကေတာ့ ေခ်ာင္းဆိုးတယ္၊ သလိပ္ေတြထြက္တယ္၊ တစ္ခါတစ္ရံ တရႊီရႊီျမည္တယ္၊ လႈပ္လိုက္ ရင္ေမာတယ္၊ ပန္းနာရင္က်ပ္ေရာဂါနဲ႔ ကြာတာက ပန္းနာရင္က်ပ္ေရာဂါ ျဖစ္ ရင္ တစ္ပတ္ေလာက္ဆို ေပ်ာက္ေပမယ့္ နာတာရွည္အဆုတ္ပြ ေလျြပန္က်ဥ္းေရာ ဂါကေတာ့ မေပ်ာက္ပါဘူး။ ေဆး႐ံုမွာ အဲဒီလူနာႏွစ္ေယာက္ကို ေဆးအတူတူ ေပးၿပီး ကုသရင္ ပန္းနာရင္က်ပ္ေရာဂါ ရွိတဲ့လူနာက တစ္ပတ္ေလာက္ ဆိုရင္ ေကာင္းသြားၿပီး ေဆး႐ံုကဆင္းသြားလို႔ရ တယ္။ နာတာရွည္အဆုတ္ပြေလျြပန္ က်ဥ္းတဲ့လူနာကေတာ့ တစ္ပတ္ေန လည္း မေကာင္းဘူး၊ တစ္လေနလည္း မေကာင္းပါဘူး။ ေဆးလိပ္ေသာက္ေနရင္ အဆုတ္ က ေလျပြန္ေတြက်ဥ္းၿပီး ေရာင္ေနတာ ေၾကာင့္ ေပ်ာက္ကင္းဖို႔ ခက္ခဲပါတယ္။ ဒါဆိုရင္ ေဆးလိပ္ျဖတ္လိုက္ရင္ ခ်က္ ခ်င္း ေကာင္းမလားဆိုေတာ့ ခ်က္ခ်င္းေတာ့ မေကာင္းပါဘူး။ ဆရာမရဲ႕အေတြ႕ အႀကံဳ အရေတာ့ ေဆး လိပ္ေသာက္ တဲ့ ႏွစ္ေတြ ၾကာေလေလ၊ အဆုတ္က ပံုမွန္ အတိုင္းျပန္ျဖစ္ဖို႔ အခ်ိန္ၾကာေလေလပါ ပဲ။ ေဆးလိပ္ေသာက္တာ ႏွစ္ ၂၀ ၊ ၃၀ ရွိၿပီဆိုရင္ေတာ့ ျပန္ေကာင္းဖို႔ အလားအ လာအေတာ္နည္းပါတယ္။ ေဆးလိပ္ ျဖတ္လိုက္ေပမယ့္ ေရာဂါလကၡဏာေတြ က ဆက္ျဖစ္ေနပါေသးတယ္။ ပိုဆိုး မလာေအာင္သာ ထိန္းထားလို႔ရပါတယ္။ တခ်ိဳ႕လည္း အဆုတ္ကင္ဆာအထိျဖစ္ ေနၿပီး ေနာက္ဆံုးအဆင့္ေရာက္ေနတဲ့ လူနာကို အိမ္သားေတြက ေဆးလိပ္အ တင္း ျဖတ္ခိုင္းၾကတယ္။ ဆရာမကေတာ့ အဲလိုျဖစ္ေနရင္ အိမ္သားေတြကို အခု အခ်ိန္မွေတာ့ ေဆးလိပ္ ကို ျဖတ္ခိုင္း မေန ပါနဲ႔ေတာ့၊ လူနာက ေသာက္ခ်င္တယ္ဆို ရင္ ေပးေသာက္လိုက္ပါလို႔ ေဖ်ာင္းဖ်ရ တယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အခု အ ခ်ိန္မွ ေဆးလိပ္ျဖတ္ လို႔လည္း မထူးေတာ့ ပါဘူး။ ေနာက္ၿပီး လူနာက ေဝဒနာခံစား ေနရတာကို ထပ္ၿပီး မညႇဥ္းဆဲခ်င္ေတာ့ တာလည္း ပါပါတယ္။ နာတာရွည္ အဆုတ္ပြေလျြပန္က်ဥ္းေရာဂါအျပင္ အ ဆုတ္ေသြးတိုးေရာဂါပါ ျဖစ္လာရင္ေတာ့ ႏွလံုးထိခိုက္ၿပီး ေျခလက္ေတြ ေဖာေရာင္ လာပါတယ္။ ေရာဂါက နာတာရွည္ပါ တယ္။ ေပ်ာက္ကင္းဖို႔ အခ်ိန္ၾကာပါ တယ္။ ေပ်ာက္ဖို႔လည္း ခဲယဥ္းပါတယ္။ ေပ်ာက္ခ်င္မွလည္း ေပ်ာက္ပါတယ္။ ကုသမႈ နည္းလမ္းေတြက ေဆးလိပ္ ျဖတ္ခိုင္းတယ္၊ အဆုတ္ေလျပြန္ က်ယ္ ေဆးေတြ၊ စတီး႐ြိဳက္ ႐ွဴေဆး၊ စားေဆး၊ ထိုးေဆးေတြေပးတယ္၊ အဆုတ္ေလ့က်င့္ ခန္းလုပ္ခိုင္းတယ္၊ ေအာက္ဆီဂ်င္ကုထံုး နဲ႔ ကုသတယ္၊ ခြဲစိတ္ကုသမႈမွာေတာ့ အ ဆုတ္ပမာဏေလွ်ာ့ခ်တာ၊ ပိုက္ဆံတတ္ ႏိုင္ရင္ေတာ့ ႏိုင္ငံျခားမွာ အဆုတ္အသစ္ အစားထိုးတာေတြ လုပ္ေပးတယ္၊ အ သက္မ႐ွဴႏိုင္ရင္ အသက္႐ွဴစက္နဲ႔႐ွဴႏိုင္ ေအာင္ လုပ္ေပးတယ္၊ နာတာရွည္ အဆုတ္ပြေလျြပန္က်ဥ္းေရာဂါရွိတဲ့ သက္ ႀကီးပိုင္းေတြကို တုပ္ေကြးကာကြယ္ေဆး၊ နမိုးနီးယားကာကြယ္ေဆးေတြ ထိုးေပး တယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ဒီေရာဂါရွိ တဲ့ လူနာေတြဟာ တုပ္ေကြး၊ နမိုးနီးယား ေတြျဖစ္တဲ့အခါ အသက္ပါ ဆံုး႐ံႈးသြား တတ္တာေၾကာင့္ ကာကြယ္ေဆးထိုးေပး ထားရပါတယ္။ အဆုတ္အသစ္အစားထိုး တာ က ေငြေၾကးကုန္က်မ်ားလြန္းတာ ေၾကာင့္ အလွမ္းေဝးေနပါေသးတယ္။ ဒီေရာဂါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဆရာမရဲ႕ အေတြ႕အႀကံဳနဲ႔ ယွဥ္ၿပီး ေျပာျပခ်င္တာရ ပါတယ္။ အဆုတ္ပြေလျပြန္က်ဥ္းေရာဂါ အမ်ားစုက ကာကြယ္ႏိုင္တဲ့ေရာဂါပါ။ ေဆးလိပ္ေသာက္တာကုိ ျဖတ္လုိက္ရင္ေတာင္ ဒီေရာဂါျဖစ္ပြားနွုန္းက အေတာ္ေလး က်သြားနုိင္ ပါတယ္။ ေရာဂါျဖစ္ ပြားေနရင္လည္း ေရာဂါလကၡဏာ ခံစားရတဲ့ ေဝဒနာေတြ အေတာ္ေလး သက္သာ သြားနုိင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အိမ္တြင္းကထြက္လာတဲ့ မီးေသြးေငြ႔ေတြကုိ ေရွာင္ရွားျပီးေလေကာင္းေလသန္႔ရတဲ့ ေနရာေတြမွာ ေနထုိင္ပါက ဒီေရာဂါျဖစ္ပြားနွုန္းေတြ က်ဆင္းသြား နုိင္ပါတယ္။ ေလထု ညစ္ညမ္းမႈကို ေရွာင္ ၾကဥ္တာက ဒီေရာဂါျဖစ္ပြားႏႈန္း သိသိ သာသာ က်ဆင္းေစႏိုင္တဲ့ အခ်က္ပါပဲ။ လူနာအမ်ားစုက အခုေဆး လိပ္ျဖတ္ လိုက္ရင္ အခုေကာင္းသြားမယ္လို႔ ထင္ တတ္ၾကပါတယ္။မဟုတ္ပါဘူး။ တကယ္ ေတာ့ ေဆးလိပ္ေသာက္တဲ့ သက္တမ္း ၾကာရင္ ၾကာသေလာက္ ျပန္ေကာင္းဖို႔ လည္း အခ်ိန္ယူရတတ္ပါတယ္။ ဒါက လည္း ေဆးလိပ္ေသာက္ခါစေလာက္မွ ျဖတ္တာ ပိုေကာင္း ပါတယ္။ ေသာက္တာ ၾကာၿပီး အဆုတ္မွာ အမာရြတ္ေတြျဖစ္ၿပီး ျပန္မေကာင္းႏိုင္ေတာ့ တဲ့အခ်ိန္မွ ေဆး လိပ္ျဖတ္ရင္ မထူးေတာ့ပါဘူး။ မွတ္တမ္း ေတြအရ ေဆးလိပ္ျဖတ္ထားၿပီး တျဖည္း ျဖည္းနဲ႔ နဂိုမူလ အဆုတ္အေျခအေန အထိ ျပန္ေကာင္းလာတာေတြလည္း ရွိတယ္ဆိုေပမယ့္ ေဆးလိပ္မေသာက္ဖို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ နာတာရွည္ အဆုတ္ပြေလျပြန္ က်ဥ္းေရာဂါ မျဖစ္ပြားေအာင္ ကာကြယ္ ေရးနည္းလမ္းေတြ အေနနဲ႔ က်န္းမာေရး ပညာေပးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ေဆာင္ရပါ မယ္။ သတင္းစာ၊ ဂ်ာနယ္၊ မဂၢဇင္း၊ ႐ုပ္ ျမင္သံၾကား၊ ပိုစတာ၊ လက္ကမ္းစာ ေစာင္၊ အသံလႊင့္ေဟာေျပာခ်က္ေတြနဲ႔ ပညာေပးရပါမယ္။ ေက်ာင္းက်န္းမာေရး ပညာေပးေဟာေျပာတာနဲ႔ ပညာေပးေရး နည္းလမ္းေတြကို လုပ္ငန္းခြင္ေတြမွာ သင္ၾကားေလ့ လာပို႔ခ်ေပးတာေတြ လုပ္ ေပးရပါမယ္။ ေဆး လိပ္ျဖတ္ေရးနဲ႔ ေဆး လိပ္ေသာက္ သံုးသူေတြ ရပ္တန္႔ေအာင္ အားေပးကူညီရပါမယ္။ ေဆးလိပ္ျဖတ္ တဲ့ ေဆးဝါးေပးၿပီး ျဖတ္တာ၊ ပစၥည္းကိရိ ယာနဲ႔ ျဖတ္ခိုင္းတာ၊ အႀကံေပးေဆြးေႏြး ၿပီး ျဖတ္ခိုင္းတာ စတဲ့ နည္းလမ္းေတြနဲ႔ ေဆးလိပ္ျဖတ္ရာမွာ ကူညီေပးသင့္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေဆးလိပ္နဲ႔ ေဆးရြက္ႀကီး ဆိုင္ရာ ဥပေဒကို ၂၀ဝ၅ ခုႏွစ္ ေမလမွာ စတင္ က်င့္သံုးခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူေန မႈဘဝပံုစံ ေျပာင္းလဲဖို႔ ျမႇင့္တင္ေပးဖို႔ လိုပါတယ္။ ထင္းေတြ၊ မီးေသြးေတြ၊ ဓာတ္ဆီ၊ ဒီဇယ္ဆီေတြ သံုးမယ့္အစား ႏိုင္ငံျခားမွာေတာ့ ဆိုလာစနစ္ကို သံုးပါ တယ္။ လူေနမႈစနစ္ေတြ ျမင့္မားလာရင္ ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈကိုလည္း ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ပါ တယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနနဲ႔ေတာ့ ထင္း ေတြ၊ မီးေသြးေတြ သံုးမယ့္အစား ဂက္စ္နဲ႔ ခ်က္ရင္ အဆုတ္ထဲကိုဝင္မယ့္ အေငြ႕ ပမာဏ နည္းသြားႏိုင္ပါတယ္။ ေရာဂါ ျဖစ္လာၿပီဆိုရင္လည္း ေရာဂါမရင့္ခင္၊ ေရာဂါလကၡဏာေတြ ျပၿပီဆိုတာနဲ႔ ဆရာဝန္နဲ႔ျပသစစ္ေဆးၿပီး လိုအပ္တဲ့ ကုသမႈေတြကို ခံယူၾကဖို႔ လိုပါတယ္။

ပါေမကၡ ေဒါက္တာ ရတနာေက်ာ္ (အဆုတ္နွင့္ ရင္ေခါင္း အထူးကုဆရာဝန္ၾကီး)



By Good Health

#1